Trình tự giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

Trình tự giải quyết tranh chấp bằng trọng tài như sau:

Phần dưới đây trình bày cụ thể chi tiết từng bước trong quá trình tố tụng trọng tài.

1. Một số nguyên tắc trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

1.1. Trọng tài viên phải tôn trọng thoả thuận của các bên nếu thỏa thuận đó không vi phạm điều cấm và trái đạo đức xã hội

Trọng tài là hình thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận. Vì vậy mọi thỏa thuận giữa các bên về tố tụng trọng tài sẽ được bên thứ ba, trong đó có trọng tài viên thừa nhận. Theo đó, trọng tài viên phải tôn trọng về lựa chọn trọng tài của các bên, về các vấn đề liên quan đến trọng tài như địa điểm, thời gian, và thủ tục trọng tài. Trong trường hợp các bên đã thỏa thuận thì trọng tài không áp đặt ý chí của mình và từ chối thực hiện yêu cầu của các bên trừ khi yêu cầu đó vi phạm pháp luật, điều cấm, đạo đức xã hội.

1.2. Trọng tài viên phải độc lập, khách quan, vô tư và tuân theo quy định của pháp luật

Một hội đồng trọng tài có thể gồm một hoặc ba trọng tài viên. Một trọng tài viên có thể do một bên chỉ định hoặc các bên thống nhất lựa chọn. Trong bất cứ trường hợp nào thì trọng tài viên cũng phải độc lập, khách quan. Trọng tài viên là người đứng ở giữa phân giải để đi đến một phán quyết công bằng, do đó không được để mình bị ảnh hưởng bởi một bên tranh chấp (cho dù bên đó là bên đã chỉ định mình) hoặc bất kỳ bên thứ ba nào khác. Mặt khác, khi xét xử, trọng tài viên phải đánh giá tình tiết vụ việc, chứng cứ, và luận ðiểm của các bên một cách ðầy ðủ, khách quan, vô tý, tránh những nhận ðịnh chủ quan, cảm tính, vô cãn cứ. Ðể ðảm bảo hiệu lực của tố tụng trọng tài, trọng tài viên cũng phải tuân thủ ðầy ðủ các quy ðịnh pháp luật có liên quan trong quá trình xét xử cũng như khi ra phán quyết. Nếu phán quyết của trọng tài vi phạm pháp luật thì có thể bị hủy.

1.3. Các bên tranh chấp đều bình đẳng về quyền và nghĩa vụ. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện để họ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình

Nguyên tắc bình đẳng trong tố tụng là một nguyên tắc có tính nền tảng. Khi giải quyết tranh chấp, bên nguyên đơn và bên bị đơn đều có quyền lợi và trách nhiệm ngang nhau, không bên nào được ưu tiên và cũng không bên nào bị phân biệt đối xử hơn bên nào. Nhưng nói như thế không có nghĩa là quyền và nghĩa vụ của các bên là giống hệt nhau. Chẳng hạn nguyên đơn có nghĩa vụ lập đơn kiện trong khi bị đơn lại có quyền lập bản tự bảo vệ. Hội đồng trọng tài phải tạo điều kiện và không được ngăn cản các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Để làm được điều đó, hội đồng phải kịp thời thông báo cho các bên về quyền, nghĩa vụ của họ và cách thức thực hiện những quyền và nghĩa vụ đó.

1.4. Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác

Đây là một điểm phân biệt đáng chú ý giữa trọng tài và Tòa án. Trong khi tố tụng Tòa án và bản án của tòa về nguyên tắc được công khai thì tố tụng trọng tài và bản án trọng tài lại ngược lại. Ngoại trừ chính các bên tham gia tranh chấp và hội động trọng tài cùng những bên liên quan được các bên đồng ý thì không một ai khác được tham gia vào quá trình xét xử trọng tài. Bên cạnh đó, mỗi bên và hội đồng trọng tài cũng không được tiết lộ bất kỳ thông tin gì về tranh chấp và quá trình xét xử trọng tài ra ngoài mà không được sự đồng ý của bên còn lại. Phán quyết trọng tài là bảo mật và được giữ kín, không tiết lộ cho công chúng nếu các bên không có thỏa thuận khác.

1.5. Phán quyết trọng tài là chung thẩm

Một điểm khác biệt nữa giữa trọng tài và Tòa án là phán quyết trọng tài sẽ không bị xem xét lại. Nói cách khác, trong tố tụng trọng tài không có các thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm như đối với Tòa án. Phán quyết của trọng tài có hiệu lực thi hành ngay lập tức và không bị kháng cáo, kháng nghị.

Nguồn: Đặc sản tuyên truyền pháp luật số 07/2013