Quyền sở hữu trí tuệ được phát sinh, xác lập khi nào theo quy định của pháp luật?

1. Quy định căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu trí tuệ: 

Tài sản trí tuệ ngày càng trở nên quan trọng đối với cá nhân, tổ chức. Quyền sở hữu trí tuệ như tài sản và công cụ hữu ích đối với doanh nghiệp. Tiềm lực này tồn tại đã khiến cho ngày càng nhiều người quan tâm hơn tới việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ. Căn cứ phát sinh và hình thành quyền sở hữu tác giả được quy định tại Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2019 quy định cụ thể:

1.1. Quyền tác giả: 

Quyền tác giả hình thành kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một dạng nhất định không phân biệt chất lượng, ngôn ngữ, nội dung, hình thức, phương tiện, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký. Việc quy định như vậy nhằm đảm bảo bảo vệ quyền và lợi ích của người sáng tạo nên tác phẩm một cách tốt nhất. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả bao gồm:

– Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác; 

– Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác; 

– Tác phẩm báo chí; 

– Tác phẩm âm nhạc; 

– Tác phẩm sân khấu; 

– Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điểm ảnh); 

– Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng; 

– Tác phẩm nhiếp ảnh; 

– Tác phẩm kiến trúc; 

– Bản họa đồ, sơ đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học; 

– Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian; 

– Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu. 

Như vậy, đây là 12 loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả theo quy định của pháp luật. 

1.2. Quyền liên quan: 

• Phát sinh kể từ khi bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương tình được mã hóa được định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại đến quyền tác giả.
• Quyền liên quan được hình thành dựa trên các tác phẩm phái sinh. Việc bảo hộ quyền phái sinh phải đảm bảo quyền tác giả của tác phẩm gốc cũng được bảo hộ.

1.3. Quyền sở hữu nông nghiệp:

• Quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được xác lập dựa trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ hoặc công nhận quốc tế theo quy định của điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; Đối với nhãn hiệu nổi tiếng, quyền sở hữu được xác lập trên cơ sở sử dụng, không phụ thuộc và thủ tục đăng ký.
• Quyền sở hữu đối với tên thương mại: Được xác lập trên cơ sở sử dụng hợp pháp tên thương mại đó
• Quyền sở hữu công nghiệp đối với bí mật kinh doanh: được xác lập trên cơ sở có được một cách hợp pháp bí mật kinh doanh và thực hiện việc bảo mật bí mật kinh doanh đó.
• Quyền chống cạnh tranh không lành mạnh được xác lập trên cơ sở hoạt động cạnh tranh trong kinh doanh
• Quyền đối với giống cây trồng: được xác lập trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ giống cây trồng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ

Theo đó chúng ta có thể thấy, quyền sở hữu công nghiệp được pháp luật quy định cụ thể trong các trường hợp đối vói tên thương mại, đối với bí mật kinh doanh hay đối với giống cây trồng. Tùy theo từng đối tượng mà sẽ có quy định về thủ tục khác nhau để đăng ký quyền sở hữu trí tuệ đối với từng loại.

2. Căn cứ xác lập quyền đối với các quyền sở hữu trí tuệ khác: 

Căn cứ xác lập quyền đối với sở hữu trí tuệ khác được pháp luật quy định, theo đó ngoài quyền sở hữu công nghiệp thì quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật sở hữu trí tuệ còn bao gồm quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả và quyền đối với giống cây trồng. Theo quy định ta thấy quyền này cũng được quy định về căn cứ xác lập quyền cụ thể tùy theo từng đối tượng. Theo đó, quyền tác giả có căn cứ phát sinh đó là kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.

Bên cạnh đó còn có quyền liên quan quyền này được phát sinh kể từ khi cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa được định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại đến quyền tác giả. Quyền đối với giống cây trồng được xác lập trên cơ sở quyết định cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2019 quy định.